اهمیت نگهداری صحیح از لوازم و وسایل شخصی با رواج مصرف‌گرایی، بیشتر به چشم می‌خورد. لباس یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین اقلام زندگی امروزه است که مرتبا از انواع آن استفاده می‌کنیم. با این حال، بسیاری از افراد بدون توجه به اهمیت نگهداری از لباس‌های خود، باعث آسیب به آن‌ها و کاهش طول عمرشان می‌شوند.
افزایش طول عمر لباس از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ زیرا باعث صرفه‌جویی در هزینه خرید لباس‌های جدید می‌شود. اما برای افزایش طول عمر لباس علاوه بر نگهداری صحیح از آن‌ها، دوام و طول عمر پارچه نیز مهم است. حال احتمالا برای شما سوال پیش می‌آید که دوام و طول عمر پارچه به چه عواملی بستگی دارد؟
در این مطلب از مزون چی به مدیریت سرکار خانم چهرک نریمانی به بررسی مفصل این موضوع می‌پردازیم.
عوامل موثر بر دوام و طول عمر پارچه
مقدار و نوع استفاده نهایی از پارچه دو عامل اصلی و موثر در دوام و طول عمر آن هستند. چنانچه پارچه‌ای بدون در نظر گرفتن این عوامل انتخاب و به کار برده شود، به زودی مرغوبیت خود را از دست می‌دهد و قابلیت استفاده برای طولانی مدت را ندارد. انتخاب صحیح الیاف تولید‌کننده پارچه و طریقه و ساختمان بافت آن، از مهم‌ترین عوامل درباره دوام یک پارچه و مقدار و نوع استفاده نهایی از آن به حساب می‌آیند.
به عنوان مثال الیافی با مقاومت سایشی بسیار بالا، پارچه‌های پر دوام با طول عمر بالایی را تولید می‌کنند. درباره بافت آن‌ها نیز اگر یک پارچه با ضخامت بیشتری بافته شود، در نهایت دوام نسبی بهتری خواهد داشت. از طرفی در رابطه با نقش ساختمان و طریقه بافت در دوام پارچه، آن دسته از پارچه‌هایی که به طور فشرده بافته شده‌اند، ظاهر بهتری دارند؛ زیرا به دلیل فشرده قرار گرفتن نخ‌ها و الیاف کنار هم هنگام سایش، الیاف از هم جدا نمی‌شوند.
الیافی از جمله استات، تری استات و ویسکوز موقع خیس شدن از نظر مقاومت سایشی ضعیف می‌شوند. در نتیجه پارچه‌های تولید شده از این نوع الیاف با شستشوی مکرر، دوامشان پایین‌تر می‌آید و مرغوبیت خود را از دست می‌دهند. پودر‌های رختشویی، مواد شیمیایی مورد استفاده در خشکشویی، نور و حرارت نیز از جمله عوامل دیگر در تضعیف مقاومت سایشی برخی از الیاف از قبیل اکریلیک و ابریشم به حساب می‌آیند.
راهکار‌های افزایش طول عمر پارچه لباس
هر فردی آرزوی یک کمد لباس مرتب، زیبا و خوش فرم را دارد. اما این لباس‌های دوستداشتنی نیز مانند هر وسیله دیگری دارای طول عمر محدودی هستند که با گذشت زمان احتمالا کیفیت خود را هم از دست می‌دهند. این لباس‌ها در معرض آسیب‌های مختلفی از جمله نور خورشید، شستشوی بیش از حد، سایش و پارگی قرار دارند که به مرور باعث کاهش کیفیت و طول عمر آن‌ها می‌شوند.
نگهداری صحیح از لباس‌ها تاثیر قابل توجهی در افزایش دوام و طول عمر آن‌ها دارد. به همین دلیل باید با راهکار‌های اساسی جهت نگهداری بهتر از لباس‌ها و دوام و افزایش طول عمر آن‌ها آشنا شوید. در ادامه راهکار‌ها و نکات مهمی برای این کار ارائه می‌دهیم.
توجه به برچسب دستورالعمل شستشوی لباس
قبل از شستشوی هر لباسی باید ابتدا حتما برچسب دستورالعمل‌های آن را با دقت مطالعه کنید؛ زیرا این برچسب‌ها اطلاعات مهمی را در رابطه با روش شستشوی آن لباس، مواد شوینده مجاز، دمای آب، نحوه خشک کردن و حتی نحوه اتوکشی به شما ارائه می‌دهند. با اطلاع از این موارد و شستشوی درست لباس قطعا می‌توانید دوام و طول عمر استفاده از آن لباس را افزایش دهید.
شستشوی اصولی هر لباس متناسب با نوع پارچه آن
باید هر لباسی را متناسب با نوع پارچه آن به روش درستی بشویید. به عنوان مثال لباس‌های پشمی باید با آب سرد، بدون استفاده از لباسشویی و با دست شسته شوند. در حالی که برای شستن لباس‌های نخی، استفاده از ماشین لباسشویی و حتی دمای آب بالاتر مشکلی ندارد و بافت و الیاف لباس به این دلیل آسیب خاصی نمی‌بیند.
استفاده از مواد شوینده مناسب
برخی از پارچه‌ها به یک سری مواد شوینده حساس هستند. به همین دلیل باید از مواد شوینده متناسب با نوع پارچه هر لباس استفاده کنید. استفاده از مواد شوینده نامناسب علاوه بر صدمه زدن به الیاف پارچه، باعث تغییر رنگ لباس نیز می‌شود. بنابراین هنگام شستشو اگر امکان استفاده از لباسشویی وجود دارد، حتما شوینده‌های مناسبی مانند مایع لباسشویی مخصوص آن پارچه را به کار ببرید.
شستشوی لباس‌ها با آب ولرم و سرد
شستشوی لباس‌ها با آب گرم تقریبا به الیاف اغلب پارچه‌ها آسیب می‌زند. در حالی که آب سرد جدا از صدمه نزدن به الیاف پارچه‌ها، باعث تغییر رنگ آن‌ها نیز نمی‌شود. از طرفی شستشوی لباس‌ها با آب سرد و پودر دستی یا مایع لباسشویی مناسب، به حفظ هر چه بهتر الیاف پارچه و طول عمر بیشتر لباس کمک می‌کند.
خشک کردن صحیح و اصولی لباس‌ها
خشک کردن اصولی و صحیح لباس‌ها نیز نقش بسیار مهم و اساسی در افزایش طول عمر آن‌ها دارد. باید آن‌ها را به‌گونه‌ای خشک کنید که مانع از کشیدگی و چروک شدن آن‌ها شوید. از طرفی لباس‌های پشمی را باید به‌صورت طبیعی و روی یک سطح صاف پهن کنید تا الیاف آن‌ها آسیبی نبینند. در حالی که لباس‌های نخی را می‌توانید با ماشین لباسشویی هم خشک کنید، اما حرارت زیادی به آن‌ها ندهید.
اتو کشی صحیح و با دمای مناسب
در وهله اول باید به دمای اتو توجه داشته باشید تا حداقل آسیب را به الیاف پارچه وارد کنید؛ معمولا روی برچسب لباس‌ها میزان درجه مناسب برای الیاف آن درج شده است. همچنین از بیش از حد اتو کردن لباس‌ها جدا خودداری کنید؛ زیرا انجام بیش از حد این کار، علاوه بر آسیب رساندن به الیاف پارچه باعث براق شدن آن‌ها نیز می‌شود.
بیشتر بخوانید: ترفندهای ساده اتو زدن
آیا لباس تاریخ انقضا و مصرف دارد؟
زمانی که از طول عمر واقعی و محاسبه شده یک لباس صحبت می‌کنیم، یک معیار اساسی که باید در نظر گرفته شود، تجزیه است. تقریبا بیش از ۷۰ درصد لباس‌هایی که امروزه می‌پوشیم، از الیاف مصنوعی یعنی پلاستیک ساخته می‌شوند که قابلیت تجزیه را ندارند. از این رو وقتی این لباس‌ها سرانجام در محل دفن زباله قرار می‌گیرند، احتمالا به مدت ۲۰۰ سال هم سالم می‌مانند که نهایتا یک نتیجه فاجعه باری را به وجود می‌آورند.
بر اساس یک قاعده کلی مواد مصنوعی که از نفت به دست می‌آیند تجزیه‌پذیر نیستند. در حالی که الیاف طبیعی به راحتی قابلیت تجزیه شدن را دارند. به همین دلیل تفاوت نجومی در نرخ تجزیه الیاف طبیعی و مصنوعی به چشم می‌خورد. در ادامه به بررسی تاریخ انقضای تعدادی از این الیاف از جمله پنبه و ابریشم می‌پردازیم.
دوام پارچه پنبه ای
از آنجایی که پنبه تشکیل شده از ترکیب آلی سلولز است، به‌صورت طبیعی الیاف نرم آن مانند غذا و گیاهان نسبتا سریع تجزیه می‌شوند. به‌گونه‌ای که اگر یک لباس کاملا ۱۰۰ درصد از پنبه ساخته شده باشد، حتی در کمتر از یک هفته شاهد تجزیه آن در طبیعت هستیم.
تجزیه پنبه معمولی در مقایسه با پنبه آلی بسته به ترکیب الیاف استفاده شده، احتمالا کمی بیشتر طول می‌کشد؛ زیرا در پنبه معمولی از مقادیر زیادی رنگ‌های شیمیایی و سموم دفع آفات و آب بیشتری استفاده می‌شود. اما به‌صورت کلی پارچه ساخته شده از الیاف طبیعی گیاهان پنبه، ماده‌ای تجزیه‌پذیر به حساب می‌آید که بین یک هفته تا ۵ ماه، فرآیند تجزیه آن طول می‌کشد.
طول عمر پارچه کتان
کتان در واقع یک پارچه تنفس‌پذیر است که آن را از ساقه گیاه کتان می‌سازند. هر چند که این پارچه تا سه برابر قوی‌تر از پنبه است، اما در همان مدت زمان و حتی شاید زودتر تجزیه می‌شود. یک لباس ساخته شده از پارچه کتانی، زمانی که رنگرزی و با انواع الیاف دیگر ترکیب نشده باشد، قابلیت تجزیه شدن زیر زمین در طی دو هفته را دارد.
دوام لباس با جنس جین
پارچه جین از لحاظ سختی در مقایسه با یک تیشرت نخی سختی بسیار بالاتری دارد؛ اما شاید کمی متعجب شوید اگر بگوییم که این پارچه را از پنبه می‌سازند. شلوار جین الیاف کششی مانند الاستان دارد تا کشش و لطافت مورد نیاز را به آن‌ها بدهد. اما مدت زمان بیشتری بین ۱۰ تا ۱۲ ماه تجزیه آن‌ها طول می‌کشد. تجزیه لوازم جانبی لباس‌های جین بسیار طولانی‌تر است و به‌صورت کلی هسته اصلی آن‌ها اصلا قابلیت تجزیه ندارند.
دوام پارچه ابریشمی
این پارچه لوکس و منحصربه‌فرد ساخته شده از پیله کرم ابریشم، بسیار زیست تخریب‌پذیر است. بر اساس مطالعات صورت گرفته، لباس‌های ساخته شده از این پارچه بسته به ترکیب الیاف استفاده شده، به مدت زمان یک تا دو سال یا حداکثر چهار سال برای تجزیه نیاز دارند.
سخن پایانی
لباس‌ها یکی از بخش‌های مهم و اصلی در ظاهر افراد به حساب می‌آیند که نقشی اساسی نیز در ایجاد اعتماد به نفس و حس خوب دارند. اما لباس‌ها هم مانند هر وسیله دیگری دارای عمر محدودی هستند که با گذشت زمان هم احتمالا کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهند. با این وجود می‌توان متوجه اهمیت نگهداری، حفظ و مراقبت از لباس‌ها و همینطور دوام و طول عمر پارچه‌های آن‌ها شد.
دوام و طول عمر پارچه به‌صورت کلی به مقدار و نوع استفاده نهایی از پارچه آن بستگی دارد. اما نمی‌توان نقش روش‌ها و راهکار‌های افزایش طول عمر پارچه را نیز نادیده گرفت. به‌صورت کلی با استفاده از راهکار‌هایی مانند توجه به برچسب لباس، شستشو اصولی لباس با آب سرد و شوینده مناسب، خشک کردن صحیح لباس، اتو کشی مناسب و موارد این چنینی می‌توان طول عمر لباس را افزایش داد.